Organik Atıklar Geri Dönüşür mü?

Bitki yetiştiriciliği yapan pek çok kişi topraktan geleni yeniden toprağa vermek ister. Bunun için başvurulan en popüler geri dönüşüm yöntemi kompost yapmaktır. Gıda atıklarını değerlendirmenin bir başka yolu da “kaz ve bırak” yöntemidir. Eskilere dayanan bu yöntemde organik atıklar direkt toprağa gömülür ve ekstra bir müdahaleye gerek olmaz. Fakat herkes bu yönteme olumlu yaklaşmıyor. Bu yazımızda organik atıkları direkt toprağa gömerek veya kompost hazırlayarak yapılan geri dönüşüm sürecinden bahsedeceğiz.

Kompost Nedir?

Kompost tarifine geçmeden önce ne demek olduğunu açıklayalım. Organik materyalleri doğal ayrışma yoluyla besin açısından zengin toprak düzenleyicisine dönüştürme işlemine kompostlama denir. Bu işlem sonucunda siyaha çalan renkte, toprak gibi ufalanan bir ürün yani kompost elde edilir. Genellikle ayrı bir alanda, turşu kurar gibi, organik malzemelerin komposta dönüşmesi sağlanır. Ancak direkt toprağa gömerek yapılan kompostlama yöntemleri de vardır. İlk olarak ayrı bir alanda hazırlanan kompost turşusundan bahsedelim.

Kompost Neyden ve Nasıl Yapılır?

Farklı kompostlama yöntemleri ve ekipmanları olsa da genel olarak yapılan işlem, kahverengi ve yeşil malzemeler olarak adlandırılan atıklardan bir turşu kurmaktır. Turşu kavanozu olarak boş bir alan, kompost makinesi veya kompost kovası tercih edilebilir.

İdeal kompostun belli ölçüleri ve asla konulmaması gereken malzemeleri vardır. İlk olarak ana malzemeleri tanımlayalım. Karbon açısından zengin kahverengiler; kuru yapraklar ve dal gibi atıklardır. Nitrojen açısından zengin yeşiller arasında sebze atıkları ve yumurta kabukları gibi malzemeler bulunur. Yasaklı girdiler listesi genel olarak işlenmiş gıdalar ve hayvansal ürünlerden oluşur.

Kompost yapmanın en zor kısmı, belli zaman aralıklarında yığının kontrol edilmesi ve karıştırılması işidir. Ayrıca süreç boyunca gerçekleşen biyolojik bozunmadan dolayı etrafa kötü kokular da yayılabilir. Bu koku sizin için kötü olsa da kemirgenler ve böcekler için çekici olabilir.

Organik Atıkları Direkt Toprağa Gömmek Doğru mudur?

Atıkları direkt toprağa gömerek kompost yapmak, uygulama şekline göre farklı isimlerle anılır. Bunlar: kaz ve bırak (dig and drop), hendek (kanal) ve çukur kompostlaştırması şeklindedir. Direkt gömmenin bazı dezavantajları olsa da pek çok açıdan kompost üretimine göre daha kolaydır.

Kaz ve bırak kompost için yapılacaklar listesi:

• Toprağın ekilmemiş bir alanını yaklaşık 30 cm kadar kazın
• Organik evsel atıkları bu hendeğe atın
• Hendeği, kazdığınız toprakla kapatın
• Sabırla bekleyin.

Hendek kompostlaştırma işleminin yapılacaklar listesi oldukça kısa olsa da dikkat etmeniz gerekenler listesi biraz daha uzun:

• Çukura attığınız atıkların yüksekliği 15 cm’i geçmesin.
• Kanal kompostlaştırma yaptığınız alana, süreç tamamlanana kadar ekim ve dikim yapmayın.
• Haşere nüfusunun arttırma olasılığından dolayı süt ürünleri, tahıl ve yağ içeren ürünleri gömmeyin.
• Et ürünleri toprak açısından yararlı olsa da daha az ve dikkatli kullanın.

Etçil atıkların kokusunu alan hayvanlar, olanları elde etmek için toprağa ve ekinlere zarar verebilir. Yine de gömmek isterseniz daha derine ve farklı alanlara küçük parçalar halinde bırakabilirsiniz.

Direk Toprağa Gömerek Kompostlamanın Yararları

Kaz ve bırak yöntemi bitki yetiştiriciliğine yeni başlayanlar ve zamanı kısıtlı olanlar için idealdir. Sunduğu diğer avantajlarsa şöyledir:

• Etrafa kötü koku yaymadığı için evin içinde de uygulanabilir.
• Gömdükten sonra tekrar ilgilenmeniz gerekmez.
• Bitki kökleri, gömdüğünüz besinlere ulaşmak için derine iner ve daha güçlü şekilde büyür.
• Kompostlama için ekstra bir alana ve ekipmana ihtiyacınız olmaz.

Bahçenizdeki herhangi bir alanı hendek kompostu için kullanabilirsiniz. Eğer saksıda yetiştiricilik yapıyorsanız büyük saksıların boş bir kısmına organik atıkları gömebilirsiniz. Bitki bulunmayan, yalnızca toprakla dolu bir saksıda da hendek kompostlaması yapabilirsiniz. Kendi ürettiğiniz organik gübrelerle (kompost) hem bütçenizi hem de geleceğinizi koruyabilirsiniz.

Kaynaklar

https://www.epa.gov/recycle/composting-home#backcom

Composting At Home | US EPA

https://tr.insterne.com/neden-siperlerde-guebre-gerekir/

https://selfsufficientme.com/can-you-bury-vegetable-scraps-in-the-garden/