Vegan Sertifikaları Ne Kadar Sürdürülebilir?
Sürdür 101
Vegan Sertifikaları Ne Kadar Sürdürülebilir?
Son yıllarda sürdürülebilir tüketim tercihlerinde %100’u geçen oranlarda dikkat çekici bir artış yaşandı. Buna paralel olarak markalar da ürünlerini tüketici tercihlerine uygun şekilde güncellemeye ve etiketlemeye başladı.
En yaygın kullanılan “yeşil” etiketlerden birisi de vegan sertifikalarıdır. Çoğul eki kullandık çünkü güvenilirliğini sorgulatan miktarda vegan sertifikası mevcut. Bu yazımızda vegan sertifikası nedir ve nasıl alınır? Kaç çeşit vegan sertifikası vardır? Kuruluşları denetleyen bir merkez bulunuyor mu? gibi konu hakkında en çok merak edilen soruları cevaplandıracağız.
Vegan Sertifikası Nedir?
Vegan sertifikası bir ürün veya hizmetin vegan standartlarına uygun olduğunu belgeler. Alınması zorunlu değildir. Çeşitli kuruluşlar tarafından dağıtılır. Başvuran firmanın ilgili ürünü belli kriterleri karşılarsa sertifika verilir. Sertifikayı alan ürünün ambalajlarında, kullanım hakkı bitene kadar tescilli vegan logosu yer alır.
Sertifikalarda dikkate alınan vegan standartları, hayvansal kaynaklı herhangi bir bileşene ve hayvan sömürüsüne karşı durma ilkesine dayanır. Özetle vegan bir ürün tamamen bitkisel bileşenler içerir ve hayvanlar üzerinde test edilmez. Bunun kapsamı ve kriterleriyse sertifikayı veren kuruluşlara göre değişir. Bu konuya girmeden önce dünya genelinde en çok tercih edilen vegan sertifikalarından bahsedelim.
Kaç Çeşit Vegan Sertifikası Vardır?
Ücretli ve ücretsiz olarak verilen çeşitli vegan sertifikaları vardır. Dünya genelinde en çok tercih edilen dört sertifika da ücretlidir. Bunlar: The Certified Vegan (Sertifikalı Vegan), The Vegan Trademark (Vegan Ticari Markası), Vegetarian Society Approved (Vejetaryen Topluluğu Onaylı) ve V-Label (V - Etiket) şeklindedir.
The Certified Vegan: Kar amacı gütmeyen Vegan Farkındalık Vakfı (Vegan Action) tarafından yönetilir. Uluslararası bir sertifika olsa da daha çok ABD’de tercih edilir.
The Vegan Trademark: 1990 yılından beri hizmet veren uluslararası bir sertifika sistemidir. Yönetimini The Vegan Society yapar.
Vegetarian Society Approved: 1847'de Birleşik Krallık'ta kurulan Vejetaryen Topluluğu tarafından yönetilir. Öncelikli ilgi alanı vejetaryenlik olsa da vegan sertifikası da verir. Vejetaryen tescili 1986'dan vegan tescili ise 2017'den beri dağıtılır. Aynı kuruluşa bağlı olsa da ikisinin de sertifikası ve logosu farklıdır.
V-Label: Avrupa Vejetaryen Birliği (EVU) tarafından yönetilir. Vejetaryen ve vegan ürünler için tercih edilir. İki ürün türünde de 2023’e kadar aynı logo kullanılıyordu. Yapılan güncellemeyle logodaki renk yerleşimleri vejetaryen ve vegan için farklılaştırıldı. Fakat yeni logolarda da devam eden benzerlikten dolayı farkı ayırt etmek için dikkatli olmak gerekir. Bu nedenle V-Label logosu hala biraz kafa karıştırıcıdır.
Hangi Vegan Sertifikası Daha Güvenli?
Vegan sertifikalarını veren kuruluşları denetleyen herhangi bir yapı bulunmuyor. Bu nedenle sertifika vermek için yapılan denetimlerin, talep edilen ücretlerin ve belge geçerlilik süresinin bir standardı yok. Bazı kuruluşlar bu konuda son derece şeffafken bazıları talep edilen ücreti ve kriterlerin detaylarını web sitelerinde belirtmiyor.
Hangi vegan sertifikasının daha güvenilir olduğu ile ilgili bir şey söylemek güç. Ancak fikir vermesi için kuruluşların dikkate aldıkları temel sertifikasyon kriterlerini Tablo 1’de özetledik.
Tablo 1: Vegan sertifikalarının kriterler
| Hayvansal içerik yok | Hayvan zulmü yok | Hayvansal GDO kullanımı | Çapraz Bulaşma |
| The Certified Vegan | Evet | Evet | Hayır | Hayır | |
| The Vegan Trademark | Evet | Evet | Sınırlı kullanım ve etikette belirtme | Hayır | |
| Vegetarian Society Approved | Vegan | Evet | Evet | Hayır | Hayır |
| Vejetaryen | Yalnızca serbest gezen tavuk yumurtaları | Evet | Hayır | Hayır | |
| V-Label | Vegan ve vejetaryen kategorisine göre değişir | Evet | Hayır | Hayır |
Doğru sertifikalandırma konusunda karar verirken öne çıkan kuruluşların amacını ve geçmişini incelemeniz faydalı olabilir. Çünkü bazıları vegan yaşam tarzı ve hayvan refahının önemi hakkında toplumların bilinçlenmesi için çabalıyor. Bu amaçla çeşitli etkinlikler ve ücretsiz eğitimler düzenliyorlar.
Kaynaklar
· Certification - Vegan Action
· The Vegetarian Society Approved vegetarian and vegan trademarks - info